Samorząd województwa dolnośląskiego reprezentowany przez Dolnośląski Zespół Parków Krajobrazowych we Wrocławiu konsekwentnie, a co najważniejsze – skutecznie, przeciwstawia się skutkom degradacji środowiska przyrodniczego odziedziczonym po blisko półwiecznym stacjonowaniu wojsk radzieckich na Dolnym Śląsku.
– Już w roku 2010 Dolnośląski Zespół Parków Krajobrazowych we Wrocławiu rozpoczął realizację prekursorskiego zadania dotyczącego zagospodarowania obszarów zdegradowanych po wojskach sowieckich, na cele przyrodnicze i proekologiczne, polegającego na przywróceniu terenów dla prowadzenia gospodarki rolno-środowiskowej o określonym sposobie użytkowania, czyli kośnym i pastwiskowym, a także zwiększeniu naturalnych zdolności retencyjnych obszaru chronionego – również poprzez odtwarzanie istniejących w przeszłości starorzeczy na terenie użytku ekologicznego „Przemkowskie Bagno” – wyjaśnia dyrektor DZPK Piotr Śnigucki.
Przedsięwzięcie to wymaga wielu zabiegów, środków finansowych, ale także konsekwencji i uporu. Nic tu nie dzieje się natychmiast, potrzeba wielu lat pracy, samozaparcia i szacunku dla przyrody. Na przełomie lat 2015 i 2016 udało się odtworzyć ponad dwa kilometry starorzeczy na obszarze użytku ekologicznego „Przemkowskie Bagno” w Przemkowskim Parku Krajobrazowym – dolinie nizinnej rzeki Szprotawy, a projekt ten wsparł finansowo Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.
Ponadto w roku 2015 odtworzono 1200 metrów bieżących starorzeczy, a w tym roku ukończono odtwarzanie kolejnych ośmiuset. Warto podkreślić, że ze względu na zbieranie nagromadzonego nadkładu namułów i braku możliwości składowania go na skarpach odtwarzanych starorzeczy, nadkład musiał być wywieziony poza teren użytku ekologicznego „Przemkowskie Bagno”, a DZPK przekazał go nieodpłatnie do zagospodarowania Urzędowi Gminy i Miasta Przemków.
Najważniejsze, że już dzisiaj można stwierdzić, iż cele przyrodniczy, gospodarczy, społeczny i edukacyjny zostały osiągnięte dzięki: • utrzymaniu wysokiej bioróżnorodności obszaru Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 „Stawy Przemkowskie” dzięki odtworzeniu starorzecza, • przywróceniu siedlisk dla rozmnażania płazów, w tym gatunków objętych programem Natura 2000, traszki grzebieniastej i kumaka nizinnego i stworzenie miejsc dla zimowania płazów, • przywróceniu siedlisk i gatunków o znaczeniu wspólnotowym, • stworzeniu siedlisk lęgowych dla ptaków wodno-błotnych, • odtworzeniu naturalnych tarlisk i zwiększeniu populacji ryb żerujących w bentosie oraz ryb pelagicznych, przede wszystkim kozy, śliza, piskorza i gatunków wypieranych, jak karaś złocisty, • stworzeniu, poszerzeniu i zróżnicowaniu bazy pokarmowej dla ptaków rybożernych i roślinożernych, • utworzeniu jednego z elementów małej retencji, obszaru ważnego dla zachowania właściwego poziomu wód gruntowych (zwłaszcza podczas suszy, takiej jak np. była w roku 2015) i zachowanie walorów krajobrazowych doliny nizinnej rzeki Szprotawy na powierzchni około 500 ha, za co Dolnośląski Zespół Parków Krajobrazowych został nagrodzony przez ministra środowiska i Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska tytułem Polskiej Nagrody Krajobrazowej.
Ten właśnie projekt w roku 2013 nominowano do konkursu Rady Europy, a w roku 2014 RE przyznała DZPK Wrocław Nagrodę Krajobrazową Rady Europy.
– Odtworzone starorzecza z kilkoma wyspami, wpisanymi w kształt meandrów starorzeczy, są bardzo dobrymi miejscami lęgowymi dla najrzadziej spotykanych gatunków ptaków wodno-błotnych – mówi zastępca dyrektora DZPK Wrocław Oddział Legnica Marek Cieślak. – Niemało jest łabędzi krzykliwych, a wyspy zasiedlane są przez czajki zwyczajne, krwawodzioby, kszyki, płaskonosy i cyranki. Przy odtworzonych starorzeczach żerują bekasiki, brodźce samotne i leśne, kwokacze i bataliony. Na początku marca starorzecza stały się nowym godowiskiem licznych tutaj kumaków nizinnych i żab moczarowych.
Pracownicy Dolnośląskiego Zespołu Parków Krajobrazowych we Wrocławiu zajmują się także niezmiernie pożyteczną edukacją ekologiczną.
– Na obszarze użytku ekologicznego „Przemkowskie Bagno” z terenowych zajęć edukacyjnych corocznie korzysta około dwóch tysięcy dzieci i młodzieży z terenu Dolnego Śląska – podkreśla dyrektor Piotr Śnigucki. – A nowe i wcześniej zrealizowane przedsięwzięcia w dolinie nizinnej rzeki Szprotawy będą prezentowane i możliwe do zwiedzania 14 maja w godz. od 8 do 18 podczas już III edycji Dni Otwartych Funduszy Europejskich. Wszystkich serdecznie zapraszamy!
Będzie to prawdziwe ekologiczno-przyrodnicze święto, na które warto przyjechać do dolnośląskiego Przemkowa, a jego głównymi atrakcjami będą: • obserwacje z nowo wybudowanej wieży widokowej na terenie użytku ekologicznego „Przemkowskie Bagno”, • zwiedzanie odtworzonych starorzeczy i obserwacja ptaków, • zwiedzanie rezerwatu przyrody „Stawy Przemkowskie”, • wystawa prezentująca sprzęt rolniczy zakupiony w ramach RPO, • zawody i konkursy ekologiczno-wędkarskie, • terenowe zajęcia przyrodnicze dla dzieci i młodzieży, • konkursy edukacyjne, • terenowe zajęcia edukacyjne „Spotkania z przyrodą”.
S.G.
www.dzpk.pl