wtorek, 11 lutegoKrajowy Przegląd Samorządowy
Shadow

Ziębice: Zdanie, od którego wszystko się zaczęło…

Ten rok jest dla samorządu gminy Ziębice czasem szczególnym. To w 2020 przypada rocznica 750 lat odnotowania pierwszego zdania w języku polskim w Księdze henrykowskiej. Trwają już przygotowania do uczczenia tego ważnego jubileuszu mającego ogromne znaczenie dla polskiej historii i kultury. Choć program obchodów zaplanowanych w dniach 12-14 czerwca nie jest jeszcze ostatecznie zamknięty, już dziś wiadomo, że wydarzenie odbije się szerokim echem wykraczającym dalece poza gminę, powiat i województwo dolnośląskie.

Warto przypomnieć, iż Księga henrykowska jest manuskryptem o wyjątkowej wartości dla Polski, zawierającym pierwsze zdanie napisane w języku staropolskim: Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai, co współcześnie oznacza: Daj, niech ja pomielę, a ty odpoczywaj. W roku 2015 Księgę wpisano na listę „Pamięć Świata” UNESCO. Na 24. karcie Księgi znajduje się zapisany w 1270 r. fragment dotyczący wsi „Brukalicy”, ofiarowanej niegdyś przez księcia śląskiego Bolesława Wysokiego służącemu mu Czechowi o imieniu Bogwał i tam też zapisane jest owo pierwsze polskie zdanie.

– Na podkreślenie zasługuje fakt, że pierwsze zdanie po polsku zapisał niemiecki opat, piszący po łacinie, a wypowiedział je Czech do swojej żony Polki – podsumował w roku 2015 fakt wpisania Księgi na listę UNESCO ks. prof. Józef Pater, ówczesny dyrektor Muzeum Archidiecezjalnego we Wrocławiu.

Księga henrykowska jest cennym dokumentem historycznym, prawniczym i językowym. Kronika, spisana łaciną, zawiera opis stanu posiadania założonego w roku 1227 konwentu cystersów w Henrykowie. Możemy z niej odczytać 120 nazw miejscowych i informacje o mieszkańcach. To jedno z najważniejszych źródeł dotyczących dziejów Śląska, w oryginale przechowywana jest we wrocławskim Archiwum Archidiecezjalnym. W klasztorze w Henrykowie znajduje się jej faksymile, a na dziedzińcu opactwa – pomnik Księgi henrykowskiej. W pobliskich Brukalicach ustawiono tablicę upamiętniającą pierwsze zdanie wypowiedziane w języku polskim.

Henryków to jednak nie tylko Księga henrykowska i zapisane w niej pierwsze polskie zadanie. Ogromną wartość historyczną ma także cały zespół opactwa cysterskiego, na który składa się XIII-wieczny kościół Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela, rozbudowany w kolejnych wiekach. W kościele na uwagę zasługują przede wszystkim, unikalne na skalę europejską, drewniane stalle. Ich budowa trwała 150 lat i została zakończona około 1709 roku. Można w nim też podziwiać obrazy najsłynniejszego śląskiego malarza epoki baroku, Michała Willmana. Wielką wartość artystyczną posiadają także organy z XVII wieku, a także barokowe wyposażenie dawnej zakrystii opackiej oraz barokowy klasztor z XVII wieku z kryjącymi w swoich wnętrzach pięknie urządzonymi salami: Purpurową, Dębową i Żółtą. Żeby poczuć unikalny klimat klasztoru, warto przejść się krużgankami klasztornymi, na ścianach których znajdują się liczne obrazy i dzieła sztuki. Do klasztoru przylegają tarasowy ogród włoski oraz ogród opacki. Na wschód zaś rozciąga się piękny park z licznymi pomnikami przyrody, miejsce pozwalające na długie spacery i wycieczki rowerowe.

– Henryków, ze względu na swój historyczny i ponadregionalny charakter, zasługuje na szczególną troskę i uwagę, dlatego też w związku ze zbliżającym się jubileuszem zaplanowano szereg działań mających jeszcze dobitniej podkreślić wartość tego zabytku. W planach gminy jest m. in. utworzenie parku kulturowego i objęcie szczególną ochroną terenu dawnego opactwa wraz z jego częścią parkową, a w kolejnych latach utworzenie także Henrykowskiego Centrum Słowa – podsumował Mariusz Szpilarewicz, burmistrz Ziębic.

• • •

Zachęcamy do odwiedzenia Henrykowa – poznania jego piękna i bogactwa! W roku 2020 będzie ku temu wiele okazji… W ostatni weekend kwietnia zaplanowano sportowy weekend z Księgą henrykowską, czyli 3. Henrykowski Maraton Rowerowy (25.04) oraz 9. Półmaraton Henrykowski i 5. Dychę Księgi henrykowskiej (26.04), a w czerwcu główne obchody 750. rocznicy spisania pierwszego zdania w języku polskim. W dniach 12-14 czerwca, na terenie Klasztoru Księgi Henrykowskiej, odbędzie się konferencja historyczno-naukowa poświęcona dziedzictwu cystersów, a także liczne wydarzenia artystyczne – spotkania autorskie oraz koncerty. Już dziś możemy potwierdzić, że w Henrykowie wystąpi m.in. zespół MIKROMUSIC, RAZ, DWA, TRZY, ShataQS, Charles Pakowsky, a także lokalni artyści, w tym reaktywowana Ziębicka Orkiestra Mandolinistów. W Strefie Słowa swoją twórczość zaprezentują m.in. Małgorzata Szumska, Sylwia Winnik, Mirka Szychowiak czy Tomasz Duszyński. Nie zabraknie też atrakcji dla dzieci oraz produktów regionalnych serwowanych przez lokalnych wystawców.

HENRYKÓW 2020

750 lat od zapisania pierwszego zdania w języku polskim w Księdze henrykowskiej

12-14 czerwca 2020

Klasztor Księgi Henrykowskiej

pl. Cystersów 1, 57-210 Henryków

Patronat honorowy: Metropolita Wrocławski Arcybiskup Józef Kupny, Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, Archiwum Państwowe we Wrocławiu

Patronat medialny: RADIO Wrocław & RAM, TVP Historia, „Gość Niedzielny”, Radio Rodzina

Partnerzy: Fundacja Klasztor Księgi Henrykowskiej, Katolickie Liceum Ogólnokształcące w Henrykowie, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, Ziębickie Centrum Kultury, Gminne Centrum Edukacji i Sportu, Stowarzyszenie Przyjaciół Henrykowa, Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły Podstawowej im. Generała Władysława Sikorskiego w Henrykowie „Sikorka”