Od 29 września 2023 r. Muzeum Historii Polski działa w nowej siedzibie na warszawskiej Cytadeli. Imponujący gmach o powierzchni ponad 44 tys. mkw. pomieści m.in. salę wystaw czasowych (1400 mkw.) oraz przestrzeń przyszłej wystawy stałej (7300 mkw.).
Muzeum Historii Polski zostało powołane 2 maja 2006 r. Od początku tworzyło wystawy, edukowało i na różne sposoby popularyzowało historię. Wielkim wyzwaniem pozostawał jednak brak stałej siedziby. Początkowo miała ona powstać nad Trasą Łazienkowską nieopodal Zamku Ujazdowskiego. Przez lata brakowało jednak ostatecznej decyzji i zapewnienia finansowania inwestycji. Dzisiaj MHP ma w końcu swoją siedzibę.
Sercem Muzeum jest obecnie wystawa czasowa „Wielkie i małe historie. Tworzenie kolekcji Muzeum Historii Polski” inaugurująca działalność wystawienniczą w nowym gmachu. Opisuje ona tworzenie zbiorów placówki od 2006 r. Aktualnie liczą one już ponad 60 tys. przedmiotów. Na wystawie zostanie pokazanych kilkaset obiektów opowiadających o ważnych wydarzeniach z ponad 1000-letniej historii Polski. Stanowią one panoramę polskich dziejów, rysując rozmaite konteksty – polityczne, cywilizacyjne i kulturalne. Znajdziemy wśród nich dzieła sztuki i rzemiosła, zabytki o kluczowym znaczeniu dla historii Polski i Polaków, ale także pozornie zwyczajne przedmioty, które często były świadkami poruszających losów ich właścicieli. To opowieści odwołujące się nie tylko do naszej wiedzy, ale też do pamięci i emocji.
– Przedmioty na wystawie pokazują rozpiętość tematyczną i chronologiczną naszych zbiorów, bo mamy tutaj i średniowieczny denar Chrobrego, i opowieść o zeszłorocznej pomocy, której udzieliliśmy Ukraińcom – mówi dr Michał Przeperski, rzecznik prasowy MHP. Jak podkreśla, wiele z obiektów, które zostaną pokazane na wystawie, pochodzi od darczyńców. Dobrym przykładem jest dar wnuczki generała Stanisława Maczka, która przekazała do zbiorów MHP mundur swojego dziadka.
Wiele z tych obiektów powróciło w polskie ręce zupełnie niedawno.
– Mamy tutaj kolekcję siedmiu wielkoformatowych obrazów autorstwa malarzy z Bractwa św. Łukasza. Prezentują one wyjątkowe wydarzenia z historii Polski, począwszy od Zjazdu Gnieźnieńskiego, skończywszy na uchwaleniu Konstytucji 3 Maja. Powstały z myślą o Wystawie Światowej w 1939 r. Do Nowego Jorku dotarły tuż przed wojną, a do kraju – po wielu latach starań – powróciły dopiero wiosną zeszłego roku – opowiada dr Michał Przeperski.
W udostępnionych do oglądania zbiorach jest także tzw. polska Enigma – to kopia maszyny szyfrującej stosowanej przez Niemców w czasie II wojny światowej. Nazywamy ją „polską” dlatego, że zbudowali ją nasi inżynierowie, którzy zrekonstruowali ją w oparciu o wiedzę kryptologiczną. To najpewniej jedyny taki przedmiot na świecie.
– Oprócz tego na wystawie można zobaczyć pozostałości wazowskiego pałacu Villa Regia. Mamy je w swoich zbiorach, bo Szwedzi, którzy w czasie Potopu, jak szarańcza, rzucili się na Warszawę, skuli ozdoby z tego i innych pałaców. Zdobyczne marmury miały być w całości przetransportowane do Szwecji, ale jedna z łodzi, które je wiozły, zatonęła na wysokości mniej więcej mostu Gdańskiego. Z dna Wisły wydobyli je archeolodzy – mówi rzecznik muzeum.
(MHP, mnm)