piątek, 29 marcaKrajowy Przegląd Samorządowy
Shadow

Szopki – jedyne takie

Tradycja budowy wyjątkowych w skali świata szopek krakowskich została wpisana 29 listopada na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.

Decyzja dotycząca krakowskich szopek zapadła na posiedzeniu komitetu, które odbyło się na Mauritiusie. Jest to pierwszy wpis, o który wystąpiła Polska i ogromne wyróżnienie dla krakowskiego szopkarstwa.

Reprezentatywna Lista Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości powstała w oparciu o Konwencję UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2004 roku. Szeroko pisaliśmy o tym, kiedy w 2016 roku w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu otwarta została wystawa „Skarby europejskiej kultury tradycyjnej”. Wówczas można było poznać 91 zjawisk z zakresu niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Już wówczas mówiło się o aspiracjach krakowskiego szopkarstwa. A dzisiaj…

Tradycja szopkarska w Krakowie trwa nieprzerwanie od XIX wieku. Pierwotnie wykonywaniem szopek trudnili się rzemieślnicy z ówczesnych przedmieść Krakowa. Mniejsze szopki chętnie nabywali mieszczanie, którzy ozdabiali nimi swoje domy. Większe, ze wspaniałymi lalkami-kukiełkami i rozświetlone od wewnątrz płomykami świec, pełniły funkcję przenośnych teatrzyków.

Najstarsza zachowana szopka krakowska znajduje się w zbiorach Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Jest to dzieło Michała Ezenekiera z drugiej połowy XIX stulecia. Szopka Ezenekiera bywa nazywana „szopką-matką”, a to ze względu nie tylko na jej dawne pochodzenie, ale i kunszt, który wpłynął na ukształtowanie się kanonu szopki krakowskiej jako budowli smukłej, wielopoziomowej, wieżowej, która ma służyć za miejsce przedstawienia narodzin Jezusa i charakteryzuje się spiętrzeniem zminiaturyzowanych elementów zabytkowej architektury Krakowa, fantazyjnie przetworzonych i połączonych.

(mhk, tm)