W 2018 roku piętnasta, jubileuszowa edycja festiwalu Forum Musicum we Wrocławiu będzie poświęcona dawnej muzyce polskiej.
15. Forum Musicum pn. „Skarby muzyki polskiej” odbędzie się we Wrocławiu od 17 do 25 sierpnia. Piętnasta, jubileuszowa edycja festiwalu Forum Musicum będzie poświęcona dawnej muzyce polskiej.
Rozwój wykonawstwa muzyki dawnej w Europie od dłuższego czasu wpływa na postęp w odkrywaniu i prezentowaniu szerszej publiczności skarbów naszej kultury muzycznej. Dzięki niemu pojawiają się ciekawe, nowe interpretacje oraz następują liczne odkrycia nieznanej dotąd muzyki.
W programie Forum Musicum 2018 zaplanowane zostały koncerty, podczas których usłyszymy m.in. niedawno odkrytą muzykę Andrzeja Siewińskiego oraz nowe interpretacje dzieł Mikołaja z Radomia. Zabrzmią renesansowe pieśni polskie, które zostaną zaprezentowane z dwóch perspektyw: religijnej (polskie kancjonały) oraz polityczno-ideowej (Niezbędnik Sarmaty).
___________________________
Andrzej Kosendiak – dyrektor generalny
Tomasz Dobrzański – dyrektor artystyczny
***
15. Forum Musicum
Skarby muzyki polskiej / The Treasures of Polish Music
17–25.08.2018, Wrocław
A
17.08.2018, piątek, 20:00 / Friday, 8 pm
NFM, Sala Czerwona / Red Hall
Andrzej Siewiński – opera omnia
Anna Moniuszko – dyrygent / conductor
Zespół Muzyki Dawnej Diletto / Diletto Early Music Ensemble:
Marta Wróblewska*, Bożena Bojaryn-Przybyła – soprany / sopranos
Marcin Liweń*, Sławomir Bronk – alty / altos
Maciej Gocman*, Piotr Gałek – tenory / tenors
Piotr Zawistowski*, Maciej Falkiewicz – basy / basses
Małgorzata Józefowska, Katarzyna Pilipiuk – oboje / oboes
Paweł Polak, Joanna Gręziak – skrzypce / violins
Elżbieta Jendrysik – fagot / bassoon
Maciej Łukaszuk – wiolonczela / cello
Rafał Makarski – kontrabas / double bass
Krzysztof Garstka – pozytyw / chest organ
Schola Gregoriana Sancti Casimiri:
Mariusz Perkowski – kantor / cantor
Marcin Szaciłowski, Łukasz Olechno, Adam Bańkowski
*partie solowe / solo parts
PROGRAM / PROGRAMME:
Eia, mea labia – chorał / Gregorian chant
Andrzej Siewiński Salve, mundi Domina – motet a 7 z / from Officium parvum Immaculatae Conceptionis Beatissimae Virginis Mariae (Godzinki o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Marii Panny)
Salve, Virgo sapiens – chorał / Gregorian chant
Andrzej Siewiński Salve, arca foederis i Salve, puerpera – motety / motets a 7 z / from Officium parvum Immaculatae Conceptionis Beatissimae Virginis Mariae
Salve, urbs refugii – chorał / Gregorian chant
Andrzej Siewiński Salve, horologium – motet a 7 z / from Officium parvum Immaculatae Conceptionis Beatissimae Virginis Mariae
Salve, Virgo florens – chorał / Gregorian chant
Andrzej Siewiński Missa pro defunctis a 9
I Requiem aeternam
II Dies irae
III Domine Jesu Christe
IV Sanctus
V Agnus Dei
Piętnasta, jubileuszowa edycja festiwalu Forum Musicum odkryje przed melomanami niezwykłe perły polskiej muzyki dawnej. Jednym z wydarzeń wartych uwagi jest koncert zatytułowany Andrzej Siewiński – opera omnia, podczas którego usłyszymy utwory religijne niedawno odkrytego, lecz wybitnego polskiego kompozytora epoki baroku. Na estradzie Narodowego Forum Muzyki wystąpią artyści specjalizujący się w wykonawstwie muzyki dawnej – Schola Gregoriana Sancti Casimiri oraz Zespół Muzyki Dawnej Diletto pod kierownictwem Anny Moniuszko.
Muzyka epoki baroku niezmiennie zachwyca melomanów. Dzieła takich twórców, jak Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Händel, Henry Purcell, Jean-Baptiste Lully, Jean-Philippe Rameau, Claudio Monteverdi czy Giovanni Battista Pergolesi przyciągają na koncerty wielu miłośników wyrafinowanej muzyki. Największy wpływ na kształtowanie się kultury muzycznej baroku mieli kompozytorzy włoscy i francuscy. Jednak polscy kompozytorzy tamtego czasu byli również bardzo utalentowanymi artystami. A mniejsza obecnie częstotliwość wykonywania dzieł naszych rodzimych twórców wynika m.in. z ilości zachowanych rękopisów kompozycji, ich stanu oraz tego, że wiele z nich nie zostało jeszcze opublikowanych – spoczywają w archiwach lub klasztorach na terenie Polski oraz za granicą. Popularyzacja muzyki dawnej stanowi wyzwanie dla badaczy zajmujących się tą tematyką.
Dzięki pracy muzykologów udaje się dotrzeć do wspaniałych dzieł. W świetnej kondycji zachowały się niezwykle wartościowe rękopisy mało znanego do tej pory polskiego kompozytora Andrzeja Siewińskiego. Manuskrypty jego utworów znajdują się w Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu – tam właśnie odkryto kilka oryginalnych kompozycji tego twórcy. O samym Siewińskim mamy niewiele informacji. Bardzo prawdopodobne, że kompozytor był związany jako osoba świecka z kapelą muzyczną działającą przy zakonie jezuitów. Z kolei z zapisów na zachowanym manuskrypcie dzieła Missa pro defunctis a 9 możemy wnioskować, że zmarł przed 1726 rokiem. W Narodowym Forum Muzyki melomani usłyszą tę cykliczną formę utrzymaną w stylu koncertującym. Jest to requiem przeznaczone na obsadę składającą się z czterech głosów wokalnych oraz skrzypiec, obojów i basso continuo. Missa pro defunctis a 9 to dzieło interesujące, ukazujące świetny warsztat kompozytorski Siewińskiego. Utwór jest pozbawiony schematyzmu, pełno w nim zaskakujących słuchacza kontrastów. Artysta wspaniale uwypuklił muzyką znaczenie tekstu dzięki zastosowaniu odpowiednich zabiegów retorycznych. Ponadto innowacyjnie podszedł do roli obojów – większość kompozytorów stosowała te instrumenty do zdublowania partii skrzypiec, natomiast Siewiński ukazał ich barwę w różnym świetle. W pewnych momentach przypisał im nawet funkcję instrumentów koncertujących.
Tego wieczoru można będzie także usłyszeć cztery motety autorstwa Siewińskiego. Są one przeznaczone na cztery głosy wokalne z towarzyszeniem skrzypiec oraz basso continuo i utrzymane w technice koncertującej. Powstały na potrzeby godzinek maryjnych – popularnego nabożeństwa w XVII- i XVIII-wiecznej Polsce. Oparte są na tekstach hymnów pochodzących ze najstarszego zbioru tego typu, czyli Godzinek o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Siewiński warstwę muzyczną w pełni podporządkował semantyce tekstu. Słuchając jego utworów, niewątpliwe można zachwycić się jego kunsztem w zakresie retoryki muzycznej.
Years of research have shown an extremely rich musical life of the former Polish-Lithuanian Commonwealth. An extremely interesting composer, whose work awaited discovery, is Andrzej Siewiński, who lived at the turn of the 17th and 18th centuries, most probably a member of the then-existing Jesuit ensemble in Krakow. His works have been preserved in the form of manuscripts of vocal and orchestral parts in the Diocesan Library in Sandomierz. A concertante technique was used in them, which is why they are a valuable testimony to the splendour of the early Polish music.
18.08.2018 r., sobota, 20:00 / Saturday, 8 pm
NFM, Sala Kameralna
Fantasiae, cantiones et choreae – muzyka XVI-wiecznej Polski / music of the 16th-century Poland
Corina Marti – klawesyn / harpsichord
Michał Gondko – lutnia / lute
PROGRAM / PROGRAMME:
Anonim / Anonymous Rex (Tabulatura Jana z Lublina / Tablature of Jan z Lublina)
Mikołaj z Krakowa (?) Bona cor[ea?] (Tabulatura Jana z Lublina / Tablature of Jan z Lublina)
Benedictus de Drusina Fantasia (Tabulatura Benedictusa de Drusina / Tablature of Benedictus de Drusina, 1556)
Mikołaj z Krakowa Ave ierarchia (Tabulatura Jana z Lublina / Tablature of Jan z Lublina)
Anonim / Anonymous Polnischer Tantz (Partesy monachijskie / Munich partbooks)
Mikołaj Gomółka Kleszczmy rękoma (Melodia Na Psalterz Polski / Melodies for the Polish Psalter, 1580)
Matthäus Waissel Funf Polnische Tantze (Tabulatura Matthäusa Waissela / Tablature of Matthäus Waissel)
Mikołaj z Krakowa (?) Praeambulum in G per B (Tabulatura Jana z Lublina / Tablature of Jan z Lublina)
Mikołaj z Krakowa Zaklolam szya tharnem (Tabulatura Jana z Lublina / Tablature of Jan z Lublina)
Ambroży Albert Długoraj Chorea polonica (Tabulatura lipska / Leipzig Tablature)
Anonim / Anonymous Cantio polonica (Tabulatura lipska / Leipzig Tablature)
Anonim / Anonymous Jeszcze Marczynye (Tabulatura Jana z Lublina / Tablature of Jan z Lublina)
Mikołaj z Krakowa (?) Hayduczky (Tabulatura Jana z Lublina / Tablature of Jan z Lublina)
Anonim / Anonymous Praeambulum super d (Tabulatura Jana z Lublina / Tablature of Jan z Lublina)
Ludwig Senfl Vita in ligno moritur (Tabulatura Jana z Lublina / Tablature of Jan z Lublina)
Antonio de Ribera Rex autem David (Tabulatura Jana z Lublina / Tablature of Jan z Lublina)
Wacław z Szamotuł Kryste dnyu nassey swyatlosci
Anonim / Anonymous Potorae Koniginn inn Polen Tantz (Tabulatura Emanuela Wurstisena / Tablature of Emanuel Wurstisen)
Anonim / Anonymous Fantasia primi toni (Gdańska tabulatura organowa / Gdańsk Organ Tablature)
Anonim / Anonymous Ein gutter polnischer Tantz (Tabulatura Christopha Löffelholza / Tablature of Christoph Löffelholz)
Wiek XVI jest tradycyjnie uważany za „złoty wiek” w historii Polski. Przed 1500 rokiem pierwsi władcy z dynastii Jagiellonów osiągnęli sukces i zapewnili swojemu królestwu status ważnego gracza w polityce europejskiej.
Zarówno to, jak i ogólny dobrobyt gospodarczy umożliwiły ich XVI-wiecznym spadkobiercom wzbogacenie dziedzictwa przodków o nowy wymiar kulturowy – zgodnie z ideałami humanizmu i najnowszymi tendencjami artystycznymi importowanymi z wiodących ośrodków kulturalnych we Włoszech, Niemczech i Flandrii. Wczesna muzyka polska została określona jako „polska perspektywa muzyki europejskiej” (M. Perz), a jej znaczenie można dostrzec w monumentalnej tabulaturze organowej, której właścicielem był niejaki Jan z Lublina działający w klasztorze kanoników regularnych w Kraśniku. Antologia ta, jedna z największych tego typu w Europie, ujawnia imponujący repertuar, do którego uczeni w piśmie mieli dostęp w Polsce w latach 1537–1548: od form abstrakcyjnych i improwizacyjnych, przez aranżacje wokalnej muzyki sakralnej i świeckiej, po tańce.
The 16th century is traditionally considered to have been Poland’s ‘Golden Age’. Before 1500, the first Jagiellonian rulers succeeded in attaining for their kingdom the status of a major player in European politics. This, and the general economic prosperity, enabled their 16th-century heirs to enrich the ancestors’ legacy with a new cultural dimension in accordance with the ideals of humanism and the latest artistic trends imported from the leading cultural centres in Italy, Germany and Flanders. The early music of Poland has been described as ‘Polish perspective of European music’ (M. Perz) and the meaning of this may be grasped from a look into the monumental organ tablature once owned by a certain Jan z Lublina at the Canons Regular monastery in Kraśnik. One of the largest of its kind in Europe, this anthology reveals an impressive panorama of repertoire to which its scribes had access in Poland during the years 1537-1548: from abstract, improvisatory forms, through arrangements of sacred and secular vocal music, to dances.
19.08.2018 r., niedziela, 20:00 / Sunday, 8 pm
Ratusz, Sala Wielka / Town Hall, Principal Room
Niezbędnik Sarmaty / A Sarmatian Must-Have
Klub Świętego Ludwika:
Jacek Kowalski – śpiew, citola / voice, citole
Agnieszka Obst-Chwała – fidel / fiddle
Paweł Iwaszkiewicz – dudy, flety, szałamaje / bagpipes, flutes, shawms
Julia Karpeta – viola da gamba
Henryk Kasperczak – lutnia / lute
Jacek Muzioł – instrumenty perkusyjne / percussion
PROGRAM / PROGRAMME:
BIESIADA / FEAST
Gaetano Gastoldi & Anonim / Anonymous
A laeta vita po polsku
Anonim / Anonymous
Toasty
DUMY RYCERSKIE / KNIGHTLY BALLADS
Adam Czahrowski & Anonim / Anonymous
Duma ukrainna
Anonim / Anonymous
Pieśń o żołnierzu tułaczu
Anonim / Anonymous
Pieśń o kole rycerskim
ks. Stanisław Grochowski & Anonim / Anonymous
Duma o Hołubku
TRIUMF / TRIUMPH
ks. Stanisław Grochowski & Krzysztof Klabon
Pieśń VI z Pieśni Kalliopy Słowieńskiej na teraźniejsze pod Byczyną zwycięstwo. Temuż [Hetmanowi koronnemu, Janowi Zamoyskiemu]
ROKOSZ / REBELLION
Anonim / Anonymous
Przy dumie po dumie okrzyk mazowiecki (Przydumek panom Francuzom)
KLĘSKA / DEFEAT
Anonim / Anonymous
Duma o upadku Kamieńca Podolskiego
WIARA / FAITH
Anonim / Anonymous
Pieśń żołnierska o Najświętszej Maryi Pannie
Anonim / Anonymous
Pieśń do św. Jozefa
Anonim / Anonymous
Omni die dic Mariae / Dnia każdego Boga Mego Matkę
MIŁOŚĆ / LOVE
Mikołaj Sęp-Szarzyński & Anonim / Anonymous
Do Kasie
Anonim / Anonymous
Sarabanda
Anonim / Anonymous
Śmiertelne gwiazdy
RZECZY OSTATECZNE / ESCHATA
Anonim / Anonymous
Spor djabła z aniołem o duszę grzesznika
Dominik Rudnicki & Anonim / Anonymous
Hup, stary (Taniec śmierci)
Klub Świętego Ludwika pod kierownictwem Jacka Kowalskiego zaprasza na koncert pt. Niezbędnik Sarmaty. Artyści ukażą melomanom kulturę sarmacką w pieśniach o różnorodnym charakterze, powstałych między XVI a XVIII wiekiem. Wydarzenie odbędzie się w ramach festiwalu Forum Musicum – piętnasta, jubileuszowa edycja festiwalu jest poświęcona polskiej muzyce dawnej.
Klub Świętego Ludwika powstał w 1996 roku z inicjatywy Jacka Kowalskiego. We wrocławskim ratuszu muzycy zaprezentują polskie pieśni popularne w czasach renesansu i baroku. W swojej praktyce wykonawczej artyści wykorzystują charakterystyczne instrumenty, takie jak citola, lutnia, fidel czy viola da gamba, co znacząco wpływa na ostateczne brzmienie utworów. Misją Jacka Kowalskiego jest jak najwierniejsze odtworzenie pieśni staropolskich. Sam dociera do źródeł i opracowuje je we współpracy z wrocławskim flecistą i popularyzatorem muzyki dawnej – Tomaszem Dobrzańskim. Warto zaznaczyć, że pieśni przypominane przez Jacka Kowalskiego są świadectwem polskiej kultury „popularnej” renesansu i baroku oraz mogą być dla nas wspaniałą lekcją historii. Z zachowanych tekstów dowiadujemy się wiele na temat polskiej polityki, religii, rozrywek, uczuć i związków w tamtych czasach.
Jacek Kowalski to człowiek o wielkiej pasji – posiada ogromną wiedzę na temat kultury sarmackiej i historii, a podczas koncertów chętnie dzieli się z publicznością wszelkimi ciekawostkami i anegdotami. Dzięki dogłębnemu poznaniu zagadnienia stara się walczyć z utrwalonymi w społeczeństwie stereotypami na temat sarmatyzmu. Koncert Niezbędnik Sarmaty przypadnie do gustu wielu melomanom – nie tylko miłośnikom muzyki dawnej. Wydarzenie będzie wyjątkową okazją do posłuchania na żywo staropolskiej poezji śpiewanej i do refleksji nad korzeniami naszej kultury.
Songs, let’s call them social, of various character: feast, love, political, religious; both court canzonas and folk ballads, knightly ballads, beggars’ wailing, psalms and some polyphonic pieces that can be sung at the table or by leading a mazurka or a polonaise, and also useful notations of simple dances. That is a diverse world of more or less popular songs and melodies. One can risk the statement that almost everything that belongs to this repertoire is of a low flight, especially when it comes to the music side. These popular and serious songs were created both under the influence of ‘low’ western music, especially Italian, but also French and German, as well as deriving from the world of melody and local customs, which today we would call ‘folk’…
24.08.2018 r., piątek, 20:00 / Friday, 8 pm
Kolegiata Świętego Krzyża i św. Bartłomieja / Collegiate Church of the Holy Cross and St Bartholomew
Mikołaj z Radomia – opera omnia
Ars Cantus:
Monika Wieczorkowska – śpiew / voice
Radosław Pachołek – śpiew / voice
Maciej Gocman – śpiew / voice
Piotr Karpeta – śpiew / voice
Tomasz Dobrzański – flet prosty, mandora, kierownictwo artystyczne / recorder, mandora, artistic direction
Joanna Walczak – fidel / fiddle
Agnieszka Obst-Chwała – fidel / fiddle
Fryderyk Mizerski – sackbut
Ewa Prawucka – pozytyw / chest organ
PROGRAM / PROGRAMME:
Mikołaj z Radomia – opera omnia
Gloria, Credo
Hystorigraphi aciem mentis
Gloria, Credo
Utwór bez tytułu / Untitled work
Magnificat
Alleluia
Gloria, Credo
Mikołaj z Radomia był pierwszym polskim kompozytorem europejskiego kalibru. Jego talent i wykształcenie pozwoliły mu nie tylko tworzyć na poziomie dorównującym największym kompozytorom owego czasu, lecz także przyczynić się do rozwoju muzyki europejskiej. Niestety, nic dziś nie wiemy o jego życiu, a do naszych czasów przetrwało jedynie dziesięć utworów jego autorstwa. Jednak nawet tak szczupły stan zachowania twórczości tego kompozytora pozwala poznać nam jego swoisty, retoryczny styl, niezwykłą wyobraźnię brzmieniową i bogactwo polifonicznego i harmonicznego języka muzycznego.
Utwory Mikołaja z Radomia są, z wyjątkiem jednej czterogłosowej pary mszalnej, typowo dla jego czasów trzygłosowe. Jest to muzyka głównie liturgiczna: trzy pary mszalne Gloria i Credo, słynny Magnificat
i Alleluja. Z dwóch zachowanych utworów świeckich zwraca uwagę motet Hystorigraphi aciem mentis, który posiada tekst napisany na okoliczność narodzin księcia Kazimierza, syna Władysława Jagiełły, i stanowi manifest politycznego znaczenia Polski w ówczesnej chrześcijańskiej Europie. Wyrafinowana muzyka tego utworu oraz skomplikowany, bogaty w symbolikę tekst w języku łacińskim i greckim są też świadectwem poziomu polskiej kultury tamtych czasów. Świecki charakter ma prawdopodobnie jeszcze jeden utwór, napisany w formie dwuczęściowej ballady – niestety, zachowany bez tekstu.
Twórczość Mikołaja z Radomia, kompozytora tak ważnego dla polskiej kultury muzycznej, ciągle pozostaje nieznana. Przyczyną tego jest zapewne brak znajomości odpowiednich dla jego muzyki technik wykonawczych i nic nie mówiący współczesnym muzykom zapis kompozycji. Zespół Ars Cantus od początku swego istnienia zajmował się odtwarzaniem tych technik i odczytywaniem twórczości kompozytora przez pryzmat historycznego kontekstu i tekstów liturgicznych. Dzięki tym badaniom muzyka Mikołaja z Radomia może dziś ujawnić całą swą subtelną urodę.
Mikołaj z Radomia was the first Polish composer of European calibre. His talent and education allowed him not only to create at the level of the greatest composers of that time, but also to contribute to the development of European music. Unfortunately, we know nothing about his life today, and only ten of his works have survived to our times. However, even such a slim state of preservation of this composer’s work allows us to get to know his peculiar, rhetorical style, unusual sound imagination and richness of polyphonic and harmonic musical language.
The works of Mikołaj z Radomia are, with the exception of two four-part sections of the mass , three-voiced typically for his time. This is mainly liturgical music: three sets of Gloria and Credo, the famous Magnificat and Alleluia. Of the two preserved secular works, the motet Hystorigraphi aciem mentis, which sets a text written for the birth of prince Kazimierz, the son of Władysław Jagiełło, is a manifesto of the political significance of Poland in contemporary Christian Europe. The sophisticated music of this work and the complicated, symbolic text in Latin and Greek are also a testimony to the level of Polish culture of that time. Probably, one more song has a secular character, written in the form of a two-part ballad. Sadly, its text has not been preserved.
The work of Mikołaj z Radomia, a composer so important for Polish musical culture, continues to remain largely unknown. The reason for this is probably deficient knowledge of performance techniques suitable for his music and the notation of his compositions that communicates nothing to musicians of our day. Since the beginning of its existence, the Ars Cantus ensemble has dealt with recreating these techniques and reading the composer’s work from the point of view of historical context and liturgical texts. Thanks to this research, the music of Mikołaj z Radomia may reveal his subtle beauty today.
25.08.2018 r., sobota, 20:00 / Saturday, 8 pm
Klubokawiarnia Mleczarnia / Mleczarnia Club & Cafe
Potańcówka jubileuszowa / Jubilee Hoedown
Kapela Brodów
Kapela Brodów:
Anna Broda – cymbały, śpiew, bębenek / dulcimer, voice, drum
Witek Broda – skrzypce, lira korbowa, śpiew / violin, hurdygurdy, voice
Zuza Zimończyk – trąbka / trumpet
Kuba Mielcarek – kontrabas / double bass
Mirek Ładoś – perkusja / percussion
Patrycja Kuczyńska – taniec / dance
PROGRAM / PROGRAMME:
Polskie tańce ludowe / Polish folk dances
Kapela Brodów zagra polską muzykę tradycyjną. W programie znajdą się też motywy żydowskie i melodie z pogranicza polsko-rusińskiego. Obery, kozaki, polki, wiwaty, mazurki ,chodzone… Na cymbałach, skrzypcach, trąbkach, bębnach. Muzyka wielce energetyczna, niezmiernie wyraźna, czasem liryczna.
Tych z dwiema lewymi nogami poprowadzi wytrawny tancerz, który wszystko im pokaże i nimi zakręci.
Kapela Brodów will play traditional Polish music. There will also be Jewish motifs and the Polish-Ruthenian borderland. Obereks, cossacs, polkas, cheers, mazurkas, polonaises… On dulcimer, violin, trumpets, drums. The music is grossly energetic, extremely expressive, sometimes lyrical.
For those with two left feet, a seasoned dan