Od kilkunastu już lat piszemy o samorządowym rankingu „Rzepy”, który naszym zdaniem jest najbardziej miarodajnym tego typu rankingiem w Polsce. Przez te wszystkie lata ranking ewoluował. Na początku wyróżniano jedynie najgospodarniejsze samorządy, później wzbogacono go o nagradzanie gmin najlepiej pozyskujących środki zewnętrzne i samorządy najbardziej innowacyjne. Nie zmieniło się jedynie to, że konkurs pozbawiony jest polityki. Liczy się jedynie praca oraz dobre i skuteczne myślenie.
W roku 2016 wyniki rankingu „Rzeczpospolitej” są w pewnym sensie nietypowe, bowiem zwycięzcy we wszystkich trzech kategoriach zdobyli tytuły co najmniej po raz drugi – a Gdańsk już po raz trzeci. W tym rankingu wyróżniane są przede wszystkim samorządy uzyskujące najlepsze rezultaty pod względem zrównoważonego rozwoju. Oceniane są różne sfery działalności, m.in. umiejętność pozyskiwania dochodów, dyscyplina budżetowa, polityka wydatkowa, zwiększenie partycypacji społecznej, wspieranie rynku pracy i przedsiębiorczości, edukacja i zarządzanie administracją. Na wyróżnienia mogą liczyć gminy, które uzyskują wysokie oceny we wszystkich obszarach.
Przy przygotowaniu rankingu (Złota Setka) samorządy podzielono na trzy kategorie: miasta na prawach powiatu, pozostałe gminy miejskie i miejsko-wiejskie oraz gminy wiejskie. Warszawę pominięto ze względu na jej wielkość i inny ustrój prawny. Kryteria oceny samorządów zostały ustalone przez kapitułę rankingu, której wieloletnim przewodniczącym jest prof. Jerzy Buzek.
Ranking przygotowywano w dwóch etapach. W pierwszym wybrano miasta i gminy, które w najlepszy sposób zarządzały swoimi finansami w latach 2012-2015 i jednocześnie w tym czasie najwięcej inwestowały. Wzięto pod uwagę dane z Ministerstwa Finansów. Wybierając samorządy do drugiego etapu, oceniano m.in.: wartość (w przeliczeniu na jednego mieszkańca) środków unijnych, które w latach 2012-2015 wpłynęły do budżetu gminy, dynamikę wzrostu wydatków majątkowych (pomniejszonych o środki unijne) w przeliczeniu na jednego mieszkańca, indywidualny wskaźnik zadłużenia, nadwyżkę operacyjną w stosunku do dochodów, dynamikę wzrostu dochodów własnych, dynamikę wzrostu wydatków ogółem na jednego mieszkańca i relację nakładów inwestycyjnych do przyrostu zadłużenia.
Wśród miast na prawach powiatu na dziesięciu pierwszych miejscach kolejno uplasowały się: Gdańsk (pomorskie), Poznań (wielkopolskie), Gliwice (śląskie), Sopot (pomorskie), Szczecin (zachodniopomorskie), Katowice (śląskie), Rzeszów (podkarpackie), Kraków (małopolskie), Nowy Sącz (małopolskie) i Bielsko-Biała (śląskie).
Wśród gmin miejskich i miejsko-wiejskich pierwsze dziesięć miejsc zdobyły kolejno: Kołobrzeg (zachodniopomorskie), Zator (małopolskie), Uniejów (łódzkie), Biłgoraj (lubelskie), Aleksandrów Łódzki (łódzkie), Mszczonów (mazowieckie), Karpacz (dolnośląskie), Goleniów (zachodniopomorskie), Grodzisk Mazowiecki (mazowieckie) i Ustka (pomorskie).
Wśród gmin wiejskich na pierwszych dziesięciu miejscach uplasowały się kolejno: Zielonki (małopolskie), Świdnica (lubuskie), Mielno (zachodniopomorskie), Słupsk (pomorskie), Tuchomie (pomorskie), Ustka (pomorskie), Strawczyn (świętokrzyskie), Kobylanka (zachodniopomorskie), Teresin (mazowieckie) i Zębowice (opolskie).
W rankingu „Innowacyjny Samorząd”, w kategorii miast na prawach powiatu, na dziesięciu pierwszych miejscach uplasowały się: Świnoujście (zachodniopomorskie), Katowice (śląskie), Gdańsk (pomorskie), Częstochowa (śląskie), Kraków (małopolskie), Olsztyn (warmińsko-mazurskie), Szczecin (zachodniopomorskie), Rybnik (śląskie), Rzeszów (podkarpackie) i Tarnów (małopolskie).
W kategorii innowacyjnych gmin miejskich i miejsko-wiejskich na pierwszych dziesięciu miejscach uplasowały się: Aleksandrów Łódzki (łódzkie), Kołobrzeg (zachodniopomorskie), Rejowiec Fabryczny (lubelskie), Ożarów Mazowiecki (mazowieckie), Krobia (wielkopolskie), Legionowo (mazowieckie), Siewierz (śląskie), Grodzisk Mazowiecki (mazowieckie), Sianów (zachodniopomorskie) i Ustroń (śląskie).
W kategorii innowacyjnych gmin wiejskich na pierwszych dziesięciu miejscach uplasowały się: Strawczyn (świętokrzyskie), Świdnica (lubuskie), Głusk (lubelskie), Słupsk (pomorskie), Kłodawa (lubuskie), Lniano (kujawsko-pomorskie), Nawojowa (małopolskie), Sękowa (małopolskie), Ożarowice (śląskie) i Postomino (zachodniopomorskie).
W rankingu „Europejski Samorząd”, wyróżniającym gminy najlepiej pozyskujące i wydające pieniądze unijne, w kategorii miast na prawach powiatu na pierwszych dziesięciu miejscach uplasowały się: Krosno (podkarpackie), Olsztyn (warmińsko-mazurskie), Tarnów (małopolskie), Wrocław (dolnośląskie), Rzeszów (podkarpackie), Opole (opolskie), Płock (mazowieckie), Suwałki (podlaskie), Słupsk (pomorskie) i Nowy Sącz (małopolskie).
W kategorii gmin miejskich i miejsko-wiejskich, na pierwszych dziesięciu miejscach uplasowały się: Nowy Dwór Mazowiecki (mazowieckie), Pilawa (mazowieckie), Radłów (małopolskie), Konstancin-Jeziorna (mazowieckie), Annopol (lubelskie), Pilica (śląskie), Piaski (lubelskie), Tomaszów Lubelski (lubelskie), Rejowiec Fabryczny (lubelskie) i Grodzisk Mazowiecki (mazowieckie).
W kategorii gmin wiejskich, na pierwszych dziesięciu miejscach uplasowali się: Obsza (lubelskie), Wielka Wieś (małopolskie), Wieliszew (mazowieckie), Przytoczna (lubuskie), Oława (dolnośląskie), Boguty-Pianki (mazowieckie), Goraj (lubelskie), Koronowac (śląskie), Sułów (lubelskie) i Urzędów (lubelskie).
HS
Korzystaliśmy z materiałów z „Rzeczpospolitej” z 19 lipca 2016.