Gród słowiański z początków państwa polskiego w Lubinie, pokaz rzemiosł dawnych na Zamku w Bolkowie, książęce rezydencje Doliny Bobru, tajemnice pisma węzełkowego w Starej Kopalni w Wałbrzychu, niezwykłe wnętrza w zwykłym wiejskim kościele w Niedźwiedzicy czy wizyta u wrocławskich mieszczan w Kamienicy pod Złotym Słońcem – to tylko niektóre z atrakcji 30. Europejskich Dni Dziedzictwa na Dolnym Śląsku odbywających się pod hasłem „Połączeni dziedzictwem”. Zaplanowano ponad 70 wydarzeń w 32 miejscowościach Dolnego Śląska.
Tematem przewodnim jubileuszowej edycji EDD jest dziedzictwo kulturowe, czyli odziedziczone po poprzednich pokoleniachprzedmioty, tradycje, wierzenia, wartości i wiedza, które kolejne generacje uznają za cenne i – prowadząc twórczy dialog z przeszłością – nadają im znaczenia spajające społeczność. Dziedzictwo kulturowe daje poczucie tożsamości i więzi, których kluczowym elementem jest komunikacja – możliwość przekazania idei i wartości na odległość, zarówno w przestrzeni, jak i w czasie.
– Komunikacja to przede wszystkim język, dialekty, gwary, żargony, ale też symbole, gesty, konwenanse – mówi Agnieszka Szepetiuk-Barańska, koordynatorka EDD na Dolnym Śląsku. – Budowanie trwałych więzi międzyludzkich umożliwiają wynalazki techniki – pismo i druk, a także sposoby ich przekazywania – usługi pocztowe, telegraf, telefon, radio, taśmy, dyskietki, płyty.Więzi tworzą również uroczystości, obrzędy, biesiady, wspólne prace, miejsca pamięci. Komunikacja to także transport, sposoby docierania do odległych ludzi i miejsc, szlaki, drogi, mosty, kanały. Tegoroczne Dni Dziedzictwa to doskonała okazja, by przyjrzeć się temu, jak dawniej komunikowaliśmy sięze sobą i które z tych sposobów przetrwały do dziś.
Europejskie Dni Dziedzictwa to cykliczny projekt kulturalny, społeczny i edukacyjny o wyjątkowej skali i międzynarodowym zasięgu. W dwa weekendy września również mieszkańcy Dolnego Śląska mogą bezpłatnie zwiedzać najciekawsze zabytki w swojej okolicy, brać udział w różnorodnych wydarzeniach, poznawać historię i kulturę narodową, regionalną oraz lokalną. Zaplanowano liczne jarmarki, festyny, pikniki, koncerty, warsztaty, wystawy, oprowadzania i spacery miejskie, m.in. w Bielawie, Bolesławcu, Bukowcu, Dusznikach-Zdroju, Głogowie, Imbramowicach, Jeleniej Górze, Karpaczu, Kątach Wrocławskich, Kłodzku, Krzyżowej, Oleśnicy, Oławie, Polanicy-Zdroju, Siedlęcinie, Siedlimowicach, Starym Dworze, Stroniu Śląskim, Świdnicy, Sycowie, Szklarskiej Porębie, Tarczynie, Wleniu i Złotoryi, Złotym Stoku.
Muzeum Historyczne w Lubinie zaprosi do grodu słowiańskiego na warsztaty aktywności twórczej, dawne gry i zabawy oraz prezentacje związane z życiem w czasach początków państwa polskiego. Codzienność dawnych wrocławskich mieszczan poznają uczestnicy zwiedzania w Muzeum Pana Tadeusza. Muzeum Porcelany w Wałbrzychu zaplanowało spacer historyczny szlakiem dziedzictwa wyznań i religii po miejscach istniejących i tych, których już nie ma. Natomiast spektakularne pokazy formowania szkła przy piecu hutniczym zapewni Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze.
Symbole ukryte w dziełach dawnych mistrzów będą odkrywać uczestnicy wydarzeń w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, poznają też zmiany w obyczajach towarzyskich, modowych i rodzinnych, jakie zaszły na przestrzeni minionych wieków. Pawilon Czterech Kopuł zaplanował m.in. wykład o życiu i twórczości Natalii LL, zmarłej niedawno wrocławskiej artystki o światowej renomie.
W Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu wykład wygłosi tegoroczny finalista Nagrody Literackiej „Nike” antropolog Kacper Pobłocki, tematem nawiązując do nowej wystawy czasowej „Dożynki. Sprawa społeczna”. Przygotowano również atrakcje muzyczne – recital Aleksandry Idkowskiej z repertuarem tradycyjnych piosenek żydowskich oraz szlagierów z okresu dwudziestolecia międzywojennego, pieśni z Bukowiny rumuńskiej w wykonaniu żeńskiego Chóru Canzona oraz koncert ukraińskiego zespołu Jedna Rodzina. Zaś Joszko Broda, muzyk znany z niepowtarzalnego warsztatu gry na różnych instrumentach ludowych, zagra multiinstrumentalny koncert w Ornamental Farm Bukowiec.
– W Muzeum Papiernictwa w Dusznikach zobaczymy warsztat do wytwarzania tradycyjnego japońskiego papieru czerpanego, poznamy legendę o bogini papieru Kawakami Gozen i sami wykonamy papier wielowiekową techniką europejską – zachęca Agnieszka Szepetiuk-Barańska. – Jak średniowieczny skryba i iluminator poczują się uczestnicy warsztatów w Muzeum Ziemi Kłodzkiej, projektując i zdobiąc swój własny barwny inicjał. W Starej Kopalni w Wałbrzychu dowiemy się, jak używać pisma węzełkowego, a w Ossolineum poznamy historię najsłynniejszych rękopisów literackich okresu romantyzmu. Mistrzów rozwiązywania zagadek na pewno zainteresuje gra terenowa wokół Hali Stulecia, zaś spragnionych piwowarskich ciekawostek wydarzenia zaplanowane przez Muzeum Dawnego Kupiectwa w Świdnicy. Amatorzy podróży szynowych poznają historię kolei u stóp Szrenicy – w Domu Hauptmannów w Szklarskiej Porębie, a także dzieje powstania przepraw kolejowych w rejonie Jeleniej Góry – w Muzeum Sportu i Turystyki w Karpaczu dodaje koordynatorka EDD na Dolnym Śląsku.
Koordynator ogólnopolski EDD: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Koordynator EDD na Dolnym Śląsku: Muzeum Narodowe we Wrocławiu i jego Oddział Muzeum Etnograficzne
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Szczegółowy program imprez w całym kraju: https://edd.nid.pl/
________________________________________________________________________________________________________________
Muzeum Etnograficzne koordynuje dolnośląskie obchody Europejskich Dni Dziedzictwa.
Informacja o całości programu jest na stronie https://mnwr.pl/oddzialy/muzeum-etnograficzne/edd/
Wydarzenia, które odbędą się w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu (na wszystkie wstęp wolny):
10.09 (sobota), g. 16:00
Koncert ukraińskiego Zespołu Jedna rodzina
Zespół muzyczny Jedna Rodzina (Odna Rodyna) został założony w 2005 roku przez muzyczne małżeństwo Julię i Oleksija Makarenko, pochodzących z ukraińskiego miasta Zaporoże. Działaniom artystycznym przyświeca idea zachowania i popularyzacji folkloru ukraińskiego poprzez wykonywanie muzyki tradycyjnej czy tańca (również z nauczaniem). Zespół bierze udział w licznych wydarzeniach kulturalnych i artystycznych: koncertach, festiwalach, imprezach charytatywnych, a także weselach.
O godz. 14.00 odbędzie się oprowadzenie w języku ukraińskim po wystawie stałej „Dolnoślązacy. Pamięć, kultura, tożsamość”.
11.09 (niedziela), g. 17:00
Koncert Aleksandry Idkowskiej „Bei Mir Bistu Sheyn i inne żydowskie szlagiery”
Artystka wystąpi z repertuarem tradycyjnych piosenek żydowskich oraz szlagierów z okresu dwudziestolecia międzywojennego, których twórcami byli najwybitniejsi żydowscy kompozytorzy i autorzy tekstów. Aleksandra Idkowska to młoda wokalistka, pianistka i aktorka, laureatka wielu konkursów, a także studentka II roku wydziału wokalno-aktorskiego Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. We Wrocławiu będzie jej akompaniował Dawid Troczewski – pianista, kompozytor i aranżer.
18.09 (niedziela), g. 13:00
„Od wstydu do gniewu: antropologia emocji w pańszczyźnianej Polsce” – wykład Kacpra Pobłockiego, finalisty nagrody literackiej „Nike” 2022
Jaka była „struktura emocji” we wsi pańszczyźnianej? W źródłach etnograficznych znaleźć można ślady takich uczuć jak smutek, wstyd czy gniew. Wszystkie one stanowią odpowiedź na sytuację strukturalnej przemocy, jakiej poddawani byli przez wieki chłopi. Wykład będzie próbą rozsupłania węzła gordyjskiego pańszczyźnianych emocji za pomocą teorii antropologicznej oraz współczesnej wiedzy psychologicznej. Wydarzenie towarzyszące wystawie czasowej „Dożynki. Sprawa społeczna”.
18.09 (niedziela), g. 16:00
Na Bukowińską Nutę – koncert żeńskiego Chóru Canzona
Koncertujący w Polsce i za granicą, wielokrotnie nagradzany chór żeński z Olesznej w gminie Łagiewniki wśród bogatego repertuaru prezentuje pieśni z Bukowiny rumuńskiej, skąd przybyli po II wojnie światowej na Dolny Śląsk przodkowie wielu ze śpiewających w zespole wykonawczyń.. Występ poprzedzony zostanie prelekcją „Żeński chór Canzona z Olesznej na Dolnym Śląsku a bukowińska Polonia” poświęconą związkom rodzinnym z mieszkającymi na Bukowinie potomkami polskich osadników z XIX w.