Rozmowa z Jarosławem Thielem, dyrektorem artystycznym Wrocławskiej Orkiestry Barokowej
– To już czwarta Akademia… Melomani czekają na te spotkania z muzyką niecierpliwie, bowiem formuła spotkań z jednym muzycznym bohaterem okazała się niezwykle nośna. Bohaterem Akademii tegorocznej jest Felix Mendelssohn Bartholdy…
– A cztery lata temu zaczęliśmy od Bacha. Impulsem dla naszych działań było sprowadzenie Philippe’a Herreweghe, który przybył do Wrocławia ze swoim zespołem, a koncerty połączone były z kursami i wykładami. I tę ideę przyjęliśmy, bo doszliśmy do wniosku, że to formuła ciekawa, także dla publiczności. A potem były kolejne Akademie – Händlowska i Mozartowska.
– I Mendelssohn w tym roku.
– Tak, przy czym Mendelssohn umiejscowiony w kontekście 500-lecia Reformacji, bo to postać bardzo znacząca – nie tylko jako kompozytor, ale także jako ktoś niezwykle istotny dla życia kulturalnego tamtych czasów w Niemczech. Pochodził z rodziny żydowskiej, bardzo rozgałęzionej, o ogromnym znaczeniu dla kultury, polityki i finansów Niemiec, i ta rodzina konwertowała na luteranizm. Felix był pobożnym luteraninem i na bazie owej konwersji, fascynacji nową religią przyczynił się do odnowienia gatunku oratorium, do twórczego renesansu Bacha… I to właśnie chciałem przypomnieć.
– To niezwykle istotne przypomnienie, bo Polakowi Mendelssohn kojarzy się przede wszystkim z Marszem weselnym…
– Racja! A ja bardzo chciałbym to skojarzenie rozszerzyć. To część zbitek: Mozart – Eine kleine Nachtmusik, Vivaldi – Cztery pory roku, Beethoven – Dla Elizy… No i Mendelssohn – Marsz weselny. A rola Mendelssohna jako kompozytora, jako organizatora życia muzycznego, jako inspiratora pewnych zdarzeń muzycznych, filozoficznych, religijnych jest olbrzymia, a zupełnie niedoceniana! Mendelssohn jest więc naszą lupą, przez którą zaglądamy w znacznie szersze konteksty i znacznie szerszą epokę.
– A na który koncert chciałby pan zaprosić szczególnie?
– Na pewno na koncert finałowy. Jest szczególnym wydarzeniem, bo wykonamy Pasję według św. Mateusza Jana Sebastiana Bacha, utwór oczywiście doskonale znany, ale niekoniecznie w kontekście Mendelssohna. Felix Mendelssohn znalazł nuty Pasji i wykonał ją po prawie stu latach milczenia tego dzieła.
– Warto pamiętać, że Mendelssohn miał wtedy 20 lat. A stało się to 11 marca 1829 roku w Berlinie, w Singakademie…
– Tak, i to wydarzenie odtwarzamy na finał Akademii Mendelssohnowskiej.
– Czy to wykonanie Mendelssohnowskiej wersji Pasji różni się od wykonań z lat ostatnich? Doskonale pamiętamy zeszłoroczną Wratislavię i Pasję Mateuszową pod dyrekcją sir Eliota Gardinera czy sprzed lat kilku to samo dzieło pod kierownictwem Paula McCreesha…
– Muzyka Bacha w aranżacji Mendelssohna zostaje w dużej części zachowana, aczkolwiek Mendelssohn nie dysponował już instrumentami, jakie miał do dyspozycji Bach, a które teraz rekonstruujemy, żeby wykonać Pasję w oryginalny sposób. Mendelssohn nie miał na przykład części instrumentów dętych z czasów Bacha, więc zastępował je innymi. Na pewno więc inna będzie – i to znacznie! – szata brzmieniowa przede wszystkim orkiestry. To po pierwsze, a po drugie – Mendelssohn przearanżował dość zdecydowanie układ całej Pasji, wrzucił część arii do innych głosów, więc słynne arie, które pamiętamy w wykonaniu altu, tym razem zaśpiewa sopran. I jeszcze jedna zmiana, może mniej widoczna – otóż Mendelssohn zdawał sobie sprawę z tego – a może się tego obawiał? – że muzycy i publiczność w owym czasie muzyki Bacha nie zrozumieją, więc uzupełnił ją znakami dynamicznymi, artykulacyjnymi i interpretacyjnymi, których sam Bach nie zapisał. Będzie to więc bardzo romantyczna wizja muzyki Bachowskiej… Myślę, że dyrygent, którego zaprosiliśmy – Hans-Christoph Rademann, z którym już na ten temat rozmawiałem – pójdzie właśnie w tę stronę, aby znaleźć ten romantyczny nalot na Bachowskiej Pasji.
– A w przyszłym roku oczywiście kolejna Akademia?
– Tak!
– Kto?
– Nie wiem, czy mogę już zdradzić.
– Prosimy…
– Vivaldi.
– Będą koncerty skrzypcowe?
– Będą, ale ma nie być Czterech pór roku. No, chyba że w postaci niespotykanej. Ale – trwa przecież wciąż spór, czy Vivaldi napisał 400 koncertów skrzypcowych – my chcemy pokazać, że napisał. Więcej nie zdradzę!
Rozmawiała Anita Tyszkowska
Akademia Mendelssohnowska
22-26.02.2017
Wrocław, Narodowe Forum Muzyki
Narodowe Forum Muzyki i Wrocławska Orkiestra Barokowa już po raz czwarty zapraszają na doroczną Akademię – wydarzenie łączące w nowej formule minifestiwal oraz cykl kursów mistrzowskich skierowanych do młodych wokalistów i instrumentalistów. Tematem tegorocznej edycji jest twórczość Feliksa Mendelssohna Bartholdy’ego, zaś kulminacją tegorocznej Akademii będzie wykonanie Pasji według św. Mateusza w opracowaniu Mendelssohna.
22.02.2017, środa, godz. 19.00
NFM, Sala Kameralna
Albumblatt
Roel Dieltiens – wiolonczela
Piet Kuijken – fortepian historyczny
F. Mendelssohn Bartholdy Variations concertantes D-dur na wiolonczelę i fortepian op. 17, MWV Q19
J.S. Bach III Suita wiolonczelowa C-dur BWV 1009 w aranżacji na wiolonczelę i fortepian R. Schumanna
I. Moscheles Melodisch-Contrapuntische Studien op. 137a według Das Wohltemperierte Klavier J.S. Bacha na wiolonczelę i fortepian
• • •
F. Mendelssohn Bartholdy Albumblatt (1835) na wiolonczelę i fortepian, II Sonata D-dur na wiolonczelę i fortepian op. 58, MWV Q 32
23.02.2017, czwartek, godz. 19.00
NFM, Sala Czerwona
Od profanum do sacrum
Agnieszka Franków-Żelazny – dyrygent
Katarzyna Neugebauer-Jastrzębska – fortepian
TBA – fortepian
Chór NFM
Uczestnicy Kursu Wokalnego w ramach Akademii Mendelssohnowskiej
F. Mendelssohn Bartholdy
Wohin ich geh’ und schaue op. 63 nr 3, MWV J 8
Herbstlied op. 63 nr 4, MWV J 11
Abschiedslied der Zugvögel op. 63 nr 2, MWV J 9
Herr, sei gnäding WoO 12, MWV B 27
Mein Gott, warum hast du mich verlassen op. 78 nr 3, MWV B 51
Warum toben die Heiden op. 78 nr 1, MWV B 41
Jauchzet dem Herrn alle Welt WoO 28, MWV B 45
Hora est MWV B 18
Denn er hat seinen Engeln MWV B 53
Herr, nun lässest du deinen Diener (Nunc dimmitis) op. 69 nr 1m MWV B 60
24.02.2017, piątek, godz. 19.00
NFM, Sala Główna KGHM
Pamięci anioła
Ruben Gazarian – dyrygent
Linus Roth – skrzypce
NFM Filharmonia Wrocławska
F. Mendelssohn Bartholdy Hebrydy – uwertura koncertowa op. 26
A. Berg Koncert skrzypcowy „Pamięci anioła”
• • •
F. Mendelssohn Bartholdy V Symfonia D-dur op. 107 „Reformacyjna”
25.02.2017, sobota, godz. 13.00
NFM, Sala Kameralna
Matinée – koncert uczestników kursu mistrzowskiego Roela Dieltiensa i Pieta Kuijkena
26.02.2017, niedziela, godz. 18.00
NFM, Sala Główna KGHM
Pasja według św. Mateusza BWV 244
J.S. Bach/F. Mendelssohn Bartholdy
Hans-Christoph Rademann – dyrygent
Johanna Winkel – sopran
Ingeborg Danz – alt
Nicholas Mulroy – tenor, Ewangelista
Benjamin Hulett – tenor
Andreas Wolf – bas
Tobias Berndt – bas, Jezus
Dresdner Kammerchor
Agnieszka Franków-Żelazny – kierownictwo artystyczne
Wrocławska Orkiestra Barokowa
Jarosław Thiel – kierownictwo artystyczne
Uczestnicy Kursu Orkiestrowego w ramach Akademii Mendelssohnowskiej
(Materiały NFM)
www.gminapolska.com
www.nfm.wroclaw.pl