Miasto i gmina Bodzentyn (woj. świętokrzyskie, powiat kielecki) borykają się z ogromnymi problemami finansowymi i premier Donald Tusk powołał Annę Leżańską na stanowisko komisarza rządowego. Doświadczona działaczka samorządowa z wieloletnim stażem zastąpi burmistrza Dominika Dudka i Radę Miejską w Bodzentynie na okres do dwóch lat. Decyzja wprowadzenia zarządu komisarycznego w Bodzentynie wynika z kilku kluczowych powodów. Głównymi problemami są fatalna kondycja finansowa gminy, brak porozumienia w sprawie uchwalenia planu naprawczego oraz absencja części radnych uniemożliwiająca zarządzanie gminą oraz podejmowanie ważnych decyzji. Burmistrz i radni nie mogli dojść do porozumienia, a gmina zmaga się z 23-milionowym deficytem budżetowym. Plan naprawczy zlecony przez Regionalną Izbę Obrachunkową i przygotowany przez burmistrza zakładał m.in. likwidację szkoły podstawowej, redukcję etatów w urzędzie i wprowadzenie opłaty klimatycznej, jednak opozycyjni radni wielokrotnie bojkotowali sesje, uniemożliwiając jego uchwalenie. Komisarz Anna Leżańska była radną Powiatu Skarżyskiego od roku 2010, członkiem zarządu tegoż powiatu w latach 2014-2018, a od roku 2018 wicestarostą Powiatu Skarżyskiego. W ramach swoich obowiązków nadzorowała działania związane z infrastrukturą drogową, polityką społeczną, ochroną środowiska i inwestycjami. Teraz w Bodzentynie zajmie się uporządkowaniem finansów samorządu i wdrożeniem planu naprawczego, którego brak stał się jednym z głównych powodów wprowadzenia zarządu komisarycznego.
• • •
Gęstość zaludnienia zależy od wielu czynników – zarówno naturalnych, tj. ukształtowania terenu i żyzności gleby, jak i wtórnych. Istotny jest łatwiejszy dostęp do szkół, opieki zdrowotnej, kultury oraz zróżnicowanego rynku pracy. Aby obliczyć gęstość zaludnienia na danym obszarze, należy podzielić liczbę jego mieszkańców przez powierzchnię. Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, średnia gęstość zaludnienia w Polsce wynosi 120 osób na kilometr kwadratowy. Wśród wszystkich miast 927 miało gęstość zaludnienia większą od średniej krajowej, natomiast 52 miasta miały taką samą lub mniejszą gęstość zaludnienia. Przeciętna gęstość zaludnienia dla miast wynosi 813 osób na kilometr kwadratowy. Najbardziej zaludnionym polskim miastem są Ząbki (woj. mazowieckie, powiat wołomiński), gdzie na kilometrze kwadratowym żyje 4116 osób, na drugim miejscu uplasował się Piastów – 3985 osób (woj. mazowieckie, powiat pruszkowski), a na trzecim Legionowo – 3891 osób (woj. mazowieckie, powiat legionowski). Listę najgęściej zaludnionych województw otwiera śląskie – 351 osób na kilometr kwadratowy, następnie: małopolskie (226 osób), mazowieckie (155), dolnośląskie (145), łódzkie (130), pomorskie (121), wielkopolskie (117), podkarpackie (116), kujawsko-pomorskie (111), świętokrzyskie (100), opolskie (100), lubelskie (80), zachodniopomorskie (71), lubuskie (70), podlaskie (57) i warmińsko-mazurskie (56).
• • •
W grudniu 32-letni burmistrz Piotrkowa Kujawskiego (woj. kujawsko-pomorskie) Krystian Betliński i jego 66-letni ojciec zostali znalezieni martwi w swoim domu w Palczewie. Wstępne ustalenia wskazały, że przyczyną śmierci obu mężczyzn było zatrucie tlenkiem węgla.
• • •
Skarb Państwa udzielił pierwszej od czterech lat pożyczki ratunkowej dla samorządu. Gmina Łagów (woj. lubuskie, powiat świebodziński) znajdująca się w zapaści finansowej pozyskała pożyczkę z budżetu państwa w kwocie 51,6 mln zł na ratowanie swoich finansów. Proces ratowania finansów gminy rozpoczął w połowie roku 2024 nowo wybrany burmistrz Sławomir Miechowicz. Rada Gminy poparła Program Postępowania Naprawczego na lata 2024-2026. Wtedy to radni przyjęli budżet na rok 2024, gdyż do lipca gmina – jako jedyna w Polsce – pozostawała bez uchwały budżetowej, w związku z uchyleniem jej przez kielecką Regionalną Izbę Obrachunkową. Warto też podkreślić, iż nowy Program Postępowania Naprawczego uzyskał pozytywną opinię RIO oraz wojewody świętokrzyskiego, co otworzyło drogę do ubiegania się o pożyczkę ratunkową z budżetu państwa. Z danych resortu finansów wynika, że pożyczki ratunkowe zaciągnięte w poprzednich latach spłaca obecnie 21 samorządów, a ich łączne zadłużenie wobec Skarbu Państwa wynosi 468,5 mln zł. Najwięcej do spłaty ma jeszcze samorząd woj. mazowieckiego – ponad 158 mln zł. Następne w kolejności są powiaty: śremski (80 mln zł), kluczborski (60 mln zł) i gorzowski (39,1 mln zł). Zgodnie z przepisami, powiat lub województwo może otrzymać pożyczkę z budżetu państwa, jeśli spełni dwa warunki. Musi realizować postępowanie zmierzające do naprawy finansów lub przystąpić do realizacji programu naprawczego. Po drugie – z programu musi wynikać, że w stopniu wysoce prawdopodobnym nastąpi poprawa kondycji finansowej samorządu. Istotne jest również to, aby w roku spłaty udzielonej pożyczki deficyt budżetowy tegoż samorządu nie przekraczał ustawowych limitów zadłużenia. Oprocentowanie takiej pożyczki wynosi połowę stopy redyskonta weksli w Narodowym Banku Polskim, nie mniej jednak niż 1,5 proc. w skali roku. Pożyczka i odsetki nie podlegają umorzeniu.
• • •
Budżet Dolnego Śląska na rok 2025 jest rekordowy – wynosi 4,1 mld zł i jest wyższy od ubiegłorocznego o ponad miliard złotych. W tym roku władze województwa zrealizują 152 zadania, które pochłoną 2,17 mld zł. Spory w tym udział mają zewnętrzne środki finansowe – w tym fundusze europejskie, których jest o 500 mln zł więcej niż w roku 2024. Największe wydatki inwestycyjne to: budowa szpitala onkologicznego we Wrocławiu (459 mln zł), rewitalizacja linii kolejowej Kłodzko Nowe – Stronie Śląskie (141 mln zł), rewitalizacja linii kolejowej Kobierzyce – Łagiewniki – Piława Górna (129 mln zł), rewitalizacja linii kolejowej Mysłakowice – Kowary – Kamienna Góra (129 mln zł), rewitalizacja linii kolejowej Srebrna Góra – Bielawa Zachodnia (47 mln zł), budowa drogi wojewódzkiej od węzła A4 Bielany Wrocławskie do drogi wojewódzkiej nr 395 i ul. Buforowej we Wrocławiu (88 mln zł), skomunikowanie A4 z S5 (budowa obwodnicy Obornik Śląskich (43 mln zł) i III etap budowy obwodnicy Dzierżoniowa (35 mln zł).
Podglądacz samorządowy