czwartek, 5 grudniaKrajowy Przegląd Samorządowy
Shadow

Irbis i pantery mgliste we Wrocławiu

Skrajnie zagrożone wyginięciem pantery mgliste i panterę śnieżną można oglądać od 10 sierpnia we wrocławskim zoo. Pochodzące z Azji drapieżniki zamieszkały na Terytorium Panter w unikatowym na skalę europejską kompleksie przypominającym środowisko, w którym żyją w naturze. To jakby wycinek dżungli Azji Południowo-Wschodniej obsadzony drzewami i krzewami, gdzie pantery mgliste mogą wspinać się po przywiezionych konarach i lianach, a irbisy zamieszkują wykroty i skały przypominające te, które dominują na Wyżynie Tybetańskiej.

Zwierzęta można oglądać z chat, których wystrój jest inspirowany regionem, z którego pochodzą. Pantery mgliste – samiec i dwie samice – przyjechały do wrocławskiego ogrodu z Anglii i Szwecji. W naturalnym środowisku nie mają większych szans na przetrwanie z powodu wycinki lasów, kłusownictwa i popularności pseudoleków w medycynie azjatyckiej. W zasadzie każda część ich ciała stanowi dochodowy towar – np. sproszkowana krew podobno wzmacnia wolę, a pazury stają się amuletami zapewniającymi męstwo. W ogrodach zoologicznych żyje ich około 300, a w dzikim środowisku mniej niż 10 tysięcy. Podobnie dzieje się z panterami śnieżnymi, czyli irbisami.

Pantera mglista ma wydłużone ciało z mocnymi, krótkimi nogami. Długość ciała 65-105 cm, ogona 61-90 cm, wysokość w kłębie ok. 80 cm, a ciężar 17-23 kg. Kły ma wyjątkowo długie, ale nie wystające z pyska. Występuje od Nepalu aż po południowe Chiny – włączając wyspę Hajnan. Spotyka się ją także na Tajwanie i w Indonezji. Zamieszkuje wilgotne lasy włącznie z terenami bagiennymi, większość życia spędza na drzewach, z których często skacze na przechodzącą zdobycz. Jej pożywieniem są ptaki, gady i ssaki, od gryzoni przez małpy po młode kopytne. Opisane są przypadki ataków na ludzi. Ciąża trwa ok. 90 dni, samica rodzi 1-5 młodych, które karmione są mlekiem przez 2-3 miesiące, a usamodzielniają się ok. dziewiątego miesiąca życia.

Pantera śnieżna – irbis – odznacza się niektórymi cechami prymitywnymi, np. bardzo szeroką czaszką, a jednocześnie wykazuje specjalizację do życia w ekstremalnych warunkach. Wśród dużych kotów ma stosunkowo najdłuższe kończyny tylne i ogon, co ma związek z jej wyjątkową zdolnością do skakania. Klasyk rosyjskiej teriologii S.I. Ogniew podaje, że widział irbisa, który jednym skokiem pokonał 15 m. Irbis także dobrze się wspina, ale do wody wchodzi tylko z konieczności. Sierść ma gęstą i długą, w zimie długość włosów wynosi sześć centymetrów, a na ogonie jeszcze więcej. Ciało silne, niskie, przy normalnej pozycji wyższe w krzyżu niż w kłębie i są to przystosowania do życia w warunkach wysokogórskich. Terytorium występowania irbisa ma kształt podkowy. Jego środkiem jest Pamir, od niego na północny wschód Tienszan, Ałtaj, Sajany Wschodnie, Sajany Zachodnie i pogórza Mongolii. Na południu i na południowym zachodzie żyje w Hindukuszu, Kaszmirze i Himalajach aż po Sikkim w Indiach. Pojawia się nawet na wysokości 6000 m n.p.m., ale zwykle żyje na wysokościach 1800-3500 m n.p.m. Liczebność irbisów nigdy nie była duża, gdyż liczba zwierzymy w tych surowych warunkach jest ograniczona, a w ciągu ostatnich dziesięcioleci jeszcze się obniżyła i miejscami ten piękny drapieżnik zupełnie wyginął. Długość ciała 100-130 cm, ogona 90-105 cm, ciężar 30-50 kg; najcięższy samiec pochodził z Ałtaju i ważył 68,5 kg. Różnice w wielkości między samcami i samicami są stosunkowo małe. Plamy w ubarwieniu, tak jak u lamparta i jaguara, są dwojakiego rodzaju – pełne, czarne plamy są na głowie, karku i dolnych częściach kończyn, większe rozety na łopatkach, bokach i udach. Irbis jest jedynym dużym kotem nie mającym podgatunków. Zamieszkuje górskie łąki z kępkami krzewów, skaliste piargi i skraje lodowców. Jest aktywny w nocy, najczęściej poluje po zmierzchu i przed świtem. Łowieckie terytorium irbisa wynosi 600-1000 km kw., przy poszukiwaniu ofiary kieruje się wzrokiem i słuchem, na swoją zdobycz czyha w zasadzce albo niepostrzeżenie podczołguje się do niej. Jego pożywienie stanowią koziorożce, dzikie owce, świstaki, szczekuszki, zające – na mniejszych wysokościach to jelenie, dziki, ptaki, a przy braku innego pokarmu także chomiki i myszy. W pobliżu gospodarstw ludzkich napada na zwierzęta domowe, włącznie z młodymi jakami. Za schronienie służą irbisowi jaskinie i skalne rozpadliny. Na ogół żyje samotnie, chociaż czasami pary trzymają się razem dłużej niż u innych kotów. Do łączenia się w pary dochodzi najczęściej w styczniu i marcu. Ciąża trwa 93-110 dni. Samica ma w jednym miocie zwykle 2-3 młode i karmi je przez 3-4 miesiące. Młode pozostają potem z matką aż do jednego roku. Dojrzewają płciowo w wieku około trzech lat.

HS