Ostatni tydzień czerwca w Katowicach to wielkie spotkanie poświęcone miastom. Ponad 20 tysięcy osób zarejestrowało się na Światowe Forum Miejskie (WUF – World Urban Forum) w stolicy Górnego Śląska. To jak dotąd trzeci najlepszy wynik w historii tego wydarzenia.
Zainteresowanie organizowaną w Polsce imprezą było wyjątkowe. To jeden z najwyższych wyników w dwudziestoletniej historii wydarzenia. Więcej uczestników zarejestrowało się tylko na WUF7 w Medellin w Kolumbii i WUF9 w Kuala Lumpur w Malezji (odpowiednio 22 i 23 tysiące).
Żeby było lepiej
Forum w Katowicach (warto zaznaczyć, że to pierwsze takie spotkanie poświęcone miastom w naszej części Europy) odbywało się pod hasłem „Zmieniamy nasze miasta dla lepszej przyszłości”. Światowe Forum Miejskie – międzynarodowe forum debaty na temat zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich – jest organizowane co dwa lata pod egidą ONZ. Specjaliści są zgodni co do tego, że to najważniejsza i największa konferencja poświęcona tworzeniu i realizacji polityk miejskich na świecie. Rzecz jasna, daleka jest droga od mądrych dyskusji do wprowadzenia w życie mądrych rozwiązań. No, ale jakiś pierwszy krok, kierunek, rozpoznanie jest zrobione…
Ważna siódemka
W czasie katowickiego spotkania zajmowano się przede wszystkim siedmioma tematami. Główne panele dyskusyjne poświęcone były sprawiedliwym miastom, zielonej przyszłości miast, innowacjom miejskim, budowaniu odporności miast, finansowaniu inwestycji, planowaniu i zarządzaniu miastami. Ze względu na sytuację w Ukrainie, wywołaną przez „nowych sowietów” wojnę niosącą śmierć i ogromne zniszczenia także w infrastrukturze miejskiej, sporo uwagi poświęcono także odbudowie miast. Chodziło tutaj o zniszczenia w wyniku wojen, ale także zagrożeń naturalnych.
Politykierstwo i ubóstwo
Już przed rozpoczęciem Światowego Forum Miejskiego w Katowicach organizatorzy zaznaczali, że ważna będzie też tematyka dotycząca dostępności, usuwania barier architektonicznych. Katowice jako miasto przedstawiły też swoje doświadczenia w zakresie transformacji. Pokazały, jak w stosunkowo krótkim czasie zdołały się zmienić z miejsca zdominowanego przez przemysł ciężki w miejsce świadczenia nowoczesnych usług i technologii. To przykład bez wątpienia dobry. Tym bardziej, że odporność na zmiany (ekologia, innowacyjność technologiczna, nierówności) w wielu miastach świata jest bardzo silna. Oczywiście wpływ na to ma wiele czynników, jak chociażby ubóstwo systemowe i korupcja. Przeszkodą w przeprowadzeniu sensownych zmian są często również wewnętrzne spory polityczne, a mówiąc ściślej mocne upolitycznienie władz miejskich w niektórych państwach. Polska pewnie nie należy tu do czołówki, ale i u nas można zauważyć negatywny wpływ polityki na zarządzanie polityką miejską.
Globalne wyzwanie
Jak podają przedstawiciele Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, najpoważniejsze problemy, z którymi mierzą się współczesne społeczeństwa, mają charakter globalny – zmiany klimatyczne, degradacja zasobów środowiska przyrodniczego, spadek bioróżnorodności, pandemie, kryzysy gospodarcze, demograficzne i migracyjne. Dlatego odpowiedź na nie wymaga działań i koordynacji w wymiarze międzynarodowym. Temu celowi służą także spotkania w ramach światowych forów miejskich.
Miasta i obszary zurbanizowane są szczególnie istotne w kontekście globalnych wyzwań nie tylko dlatego, że już dziś zamieszkuje je ponad połowa ludności świata, a do 2030 roku będzie to 60 procent. Odpowiednio kształtowane i zarządzane miasto może okazać się jednym z kluczowych elementów rozwiązywania cywilizacyjnych problemów. Przestrzenna koncentracja stwarza szansę na zmniejszenie presji człowieka na zagospodarowywanie obszarów naturalnych i pozwala na zwiększenie efektywności energetycznej, a ekonomia skali tworzy potencjał do wdrażania innowacyjnych rozwiązań i usług. Z kolei brak zrównoważonej polityki urbanizacyjnej, brak właściwego planowania rozwoju oraz słaba organizacja miejskich systemów prowadzą do utraty tej szansy i skutkują niskim poziomem życia, dużym rozwarstwieniem i silną polaryzacją społeczną – czyli zjawiskami bardzo negatywnie oddziałującymi na środowisko.
(opr. mnm)
Jednym z wydarzeń towarzyszących Forum było spotkanie szczytu sieci European Metropolitan Authorities (EMA), czyli kilkudziesięciu europejskich obszarów metropolitalnych. Podczas dorocznych spotkań sieci EMA podpisywana jest deklaracja. Do deklaracji ogłoszonych w Porto czy Rzymie dołączyła Deklaracja Katowicka, która ma być manifestem i apelem europejskich obszarów metropolitalnych, podkreślającym ich rolę w rozwoju regionów, państw i całej Unii Europejskiej.