Szkło antyczne z II wieku p.n.e., słynne wyroby weneckie, puchary zdobione rubinową i złotą nicią, szkło imitujące kamienie szlachetne oraz starodruki alchemiczne – te i wiele innych cennych eksponatów można będzie oglądać na tej wystawie (24 czerwca – 31 sierpnia 2014). W sumie wystawionych zostanie około 100 obiektów obrazujących historię odkrywania tajemnicy wyrobu szkła.
Wystawa ukazuje niezwykłe, unikatowe naczynia wykonane z barwnych mas szklanych w czasach starożytnych oraz szkła uzyskane we wyniku eksperymentów fizyko-chemicznych i badań przyrodniczych w okresie nowożytnym.
Najstarszymi eksponatami są: pochodzący z XV wieku p.n.e. paciorek szklany z czasów faraona Thutmosisa III i naczynia na wonne olejki z wieków V i II p.n.e.
Świadczą o dużych umiejętnościach starożytnych technologów, którzy potrafili barwić masę szklaną za pomocą tlenków metali. Eksperymenty w dziedzinie szklarstwa prowadzono od średniowiecza w weneckich hutach szkła, przeniesionych w końcu XIII wieku na Murano. Tam powstawały m.in. kosztowne naczynia z przejrzystego szkła o nasyconych barwach, szkło opakowe (nieprzezroczyste) w kolorze turkusowym, szkło calcedonio imitujące chalcedon, szkło millefiori z dekoracją zbudowaną z mozaikowych rozetek.
Różnobarwne, a w pierwszej połowie XVI wieku głównie bezbarwne, kryształowo czyste szkło weneckie nie miało sobie równych w Europie. By chronić tajemnice produkcji szkła, władze weneckie wydały rozporządzenia, które miały uniemożliwić migrację mistrzów szklarskich. Wielu z nich jednak wyjechało do krajów północnych, gdzie zakładali huty.
Alchemicy i fizycy działający w XVI, XVII i XVIII wieku, poszukując tajemnicy kamienia filozoficznego i metod produkcji złota, często dokonywali ciekawych odkryć wykorzystanych później w produkcji i barwieniu masy szklanej.
Jedną z hut eksperymentalnych czynnych na Śląsku w końcu XVII wieku była huta w dobrach hrabiów Schaffgotsch w Szklarskiej Porębie. Produkowano tam doskonałe szkło kryształowe imitujące kryształ górski i szkło barwione na zielono i czerwono. Natomiast szkło rubinowe, barwione złotem, otrzymywał w królewskiej hucie poczdamskiej niemiecki alchemik i technolog szkła Johann Kunckel.
Wśród eksponatów pokazywanych na wystawie można będzie oglądać m.in. puchar z puttami z pracowni Friedricha Wintera w Sobieszowie i naczynie ze szkła rubinowego, barwionego złotem, w srebrnej oprawie złotniczej (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu), puchary z rubinową i złotą nicią w trzonie, cienkościenne naczynia porcelanowe z manufaktur chińskich i Królewskiej Manufaktury Porcelany w Miśni z XVIII wieku. Zaprezentowane zostaną także starodruki alchemiczne i słynny traktat szklarski Johanna Kunckela z końca XVII wieku oraz sylwetki alchemików i ich możnych protektorów, finansujących badania.
Kuratorką wystawy jest Elżbieta Gajewska-Prorok.
(AK)