Jak niemiecka huta „Josephine” zmieniła się w polską „Julię”, co zawierały zbiory Schaffgotschów w Cieplicach, jak wyglądała średniowieczna sztolnia i jak się pracowało w kieracie – tego między innymi można się będzie dowiedzieć podczas tegorocznych Europejskich Dni Dziedzictwa na Dolnym Śląsku. W imprezie udział weźmie 40 organizatorów, którzy przygotowali ponad 50 wydarzeń.
W dniach od 7 do 15 września 2013 r. w całej Polsce, podobnie jak w większości krajów europejskich, z inicjatywy Rady Europy i pod patronatem Unii Europejskiej, organizowane są Europejskie Dni Dziedzictwa. Należą one do najważniejszych europejskich wydarzeń kulturalnych o charakterze edukacyjnym. Promując szczególnie interesujące, często unikatowe zabytki przyczyniają się do kształtowania postaw otwartości na kulturową różnorodność, rozbudzają zainteresowanie historią własnego regionu.
Wszystkie imprezy w ramach EDD są bezpłatne, wielu organizatorów udostępnia w tym czasie miejsca, których na co dzień nie można zwiedzać. – Tegoroczne EDD, odbywające się pod hasłem „Nie od razu Polskę zbudowano”, na Dolnym Śląsku mają szczególny wymiar – tłumaczy Elżbieta Berendt, szefowa Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu. – Z jednej strony przypominają o pionierskim okresie przejmowania tych terenów przez polską administrację oraz o trudnych procesach asymilowania się powojennych osadników. Z drugiej – odsyłają do czasów przedwojennych, śladów polskiego osadnictwa oraz politycznych związków tych ziem z państwem polskim.
Po raz pierwszy w Europejskich Dniach Dziedzictwa udział weźmie nowa atrakcja turystyczna Dolnego Śląska, czyli Średniowieczny Park Techniki w Złotym Stoku, otwarty w kwietniu tego roku. Można będzie tam zobaczyć, jak wyglądały najstarsze urządzenia techniki, takie jak kierat, koło deptakowe, średniowieczna sztolnia, można będzie zwiedzić chatę kata i tunel strachu oraz przejechać się „czołgiem Leonadra da Vinci” – urządzeniem zbudowanym według projektu mistrza.
Podczas EDD turyści zapoznają się też z nową siedzibą Muzeum Przyrodniczego w Jeleniej Górze-Cieplicach, które w tym roku przenosi się do budynku dawnego klasztoru, gdzie najpierw mieściła się prepozytura klasztoru cystersów w Krzeszowie, a później biblioteka Schaffgotschów. Pracownicy muzeum zapraszają na wykład na temat biblioteki i losów zbiorów Schaffgotschów po 1945 roku, opowiedzą też o powstaniu i peregrynacji Muzeum Przyrodniczego w Cieplicach. W programie również zwiedzanie całego obiektu pocysterskiego z przewodnikiem.
Wykłady i spotkania na temat początków swoich miejscowości i powojennych dziejów mieszkańców przygotowały między innymi Muzeum Regionalne w Jaworze, Fundacja Odnowy Ziemi Noworudzkiej i Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Głogowie. Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach w ramach obchodów EDD powołało Klub Ziębickiego Pioniera, inicjując tym samym proces gromadzenia wspomnień polskich pionierów.
W Ośrodku Kultury w Obornikach Śląskich można będzie posłuchać wspomnień pierwszych polskich osadników z 1945 roku – Jadwigi Pawłow i Henryka Ogonowskiego, a w hucie szkła „Julia” w Piechowicach spotkać się z emerytowanymi pracownikami huty, którzy opowiedzą o zamianie huty z niemieckiej „Josephiny” na polską „Julię”. Pracownicy Muzeum Narodowego we Wrocławiu i zaproszeni goście w cyklu wykładów przedstawią między innymi ceramikę i szkło na Śląsku po 1945 roku, dzieje śląskich książąt, stracone i ocalone dolnośląskie dwory i pałace oraz Madonny kresowe, które wraz z osadnikami przybywały na Dolny Śląsk.
Polską wynalazczość i myśl techniczną eksponują przede wszystkim organizatorzy Fundacji Otwartego Muzeum Techniki. Śluzy, porty, jazy i elektrownie Odry z czasów zacumowanego przy nadbrzeżu rzeki holownika parowego „Nadbora”, a także pierwsze powojenne lata żeglugi odrzańskiej zaprezentowane będą w szerokim kontekście historycznym. Przewidziano też spotkanie z weteranami żeglugi i warsztaty modelarskie dla dzieci i młodzieży.
Muzeum Radia Wrocław udostępni unikalne materiały radiowe sprzed lat – będzie można posłuchać relacji z takich wydarzeń jak Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu w 1948 r., papieska wizyta we Wrocławiu w 1983 r., powstanie i działalność śląskiej Solidarności. Na oprowadzanie po zabytkowym budynku radia zaprasza Klub Przewodników i Pilotów „Rzepiór”, a jak wyglądały dawne radioodbiorniki produkowane przez zakłady Diora można będzie zobaczyć na wystawie przygotowanej przez Muzeum Miejskie w Dzierżoniowie.
Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu specjalnie z okazji EDD przygotowało wystawę „Szewskie pasje”, która składa się z dwóch części – jednej, poświęconej szewstwu i cholewkarstwu oraz historii tych rzemiosł na Dolnym Śląsku, i drugiej, która zaprezentuje twórczość wrocławskiego szewca i rzeźbiarza Zygmunta Trąbczyńskiego.
AK
Koordynator regionalny:
Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu
– oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu